Midyat, Mardin ilinin bir ilçesidir. Midyat, dinlerin (İslam, Hristiyanlık ve Êzîdîlik) ve dillerin (Türkçe, Kürtçe, Arapça ve Süryanice) buluşma noktasıdır. MÖ 9. yüzyıl Asur tabletlerinde Matiate olarak tanımlanır. “Matiate”, Aramice/Süryani bir isimdir ve “mahallesim”, “vatanım”, demektir. Asur kralı II. Asur Nasırpal Tur Abidin’in Aramileri talan ettikten sonra, bu savaşın tarihi tablalar yazılmıştır. Midyat’taki ilk Süryani Hristiyanlar da mağaralarda yaşardı. Midyat tarih boyunca birçok kere kuşatılıp talan edilmiştir. Son olarak I. Dünya Savaşı’nın karanlık günlerinde, “Ferman” yılında, kasaba sakinlerinin üçte ikisi yaşamını kaybetmiştir. Ancak 1930 yılından sonra kasaba yeniden canlanmış: Kiliseler, evler ve bazı mekanlar onarılmıştır. Ondan sonra yerleşim düzeni zamanla oturmaya başlamıştır. Bazı film ve diziler Midyat’ta çekilmiştir.
Midyat’da Müslüman olarak Kürtler, Türkler ve Araplar yaşamaktadırlar Din ve grupları ise Hristiyan. Dinine mensup Süryaniler, Ermeniler ve Keldaniler yaşamakta bu dil grupları mezhep olarak aralarında Katolik, Ortodoks ve Protestan olmak üzere üç mezhebe ayrılırlar. Hristiyanlar kendi aralarında çok az sayıda olmak kaydı ile Süryanice konuşmaktadır, Keldanice ve Ermenice bu bölgede unutulmuş dil gruplarıdır ve konuşulmamaktadır. Midyat’da bu dinlerin yanı sıra sayıları çok az olmakla beraber Yezîdî dinine mensup insanlar da yaşamaktadırlar. Bu nedenle Midyat’a “Diller ve Dinler Şehri” denir.
Süryanilerin milattan önceki tarihleri, eski Mezopotamya’da yaşayan ulusların tarihidir. Süryani halkının kökleri de eski Mezopotamya’nın en eski tarihsel dönemine kadar inmektedir.
Yukarı Mezopotamya’nın yazılı tarih evresi yalnız Asurlar ile başlar. MÖ 3000’lerde Sümer’in kuzeyinde yer alan Asurlar ve Akadlar, Fırat’ın orta kesiminde, çok sayıda bağımsız site devletleri kurmuşlardır. Buradaki halk, Sümerlere benzeyen bir medeniyetten oluşmaktadır. Bu kabile, bir Sami dili olan Asurca ve Akadca/Aramice konuşuyordu.
The history of Midyat can be traced back to the Hurrians during the 3rd millennium. Ninth century BC Assyrian tablets refer to Midyat as Matiate, or city of caves due to the caves at eleth 3 km away from the city where the earliest inhabitants lived. Many different empires had ruled over Midyat including the Mitannians, Assyrians, Arameans, Armenians, Medes, Persians, Greeks, Romans, Byzantines, Abbasids, Seljuks and Ottomans. Below the town exists an underground citynamed Matiate, which is assumed to have been in use for about 1900 years and at its peak been inhabited by up to 70’000 people.
The leading Syriac Orthodox family, the Safars, were highly placed in the Deksuri confederation, while other local Syriacs were aligned with the opposing, anti-government Heverkan confederation. In mid-1915, Christians in Midyat considered resistance after hearing about massacres elsewhere, but the local Syriac Orthodox community initially refused to support this. Hanne Safar Pasha was persuaded to break with other Christian leaders who wanted to organize an uprising in Midyat. Shortly thereafter, Safar was killed after all male members of the pacifist Protestant Hermez family. In late June, kaymakam Nuri Bey disappeared, likely executed by Mehmed Reshid after refusing to massacre local Christians. On 21 June, 100 men (mostly Armenians and Protestants) were arrested, tortured for confessions implicating others, and executed outside the city; this panicked the Syriac Orthodox. Local people refused to hand over their arms, attacked government offices, and cut telegraph lines; local Arab and Kurdish tribes were recruited to attack the Christians. The town was pacified in early August after weeks of bloody urban warfare which killed hundreds of Christians.